Edukację matematyczną dzieci w wieku przedszkolnym należy dostrzegać w sposób szeroki. Musi być ona połączona z intensywnym rozwojem mowy, myślenia, z rozwojem odporności emocjonalnej oraz ćwiczeniami pewnych umiejętności matematycznych. Niezbędnym jest także budzenie u dzieci świadomości w jaki sposób się uczyć. Nauczyciel musi wiedzieć, że nie należy dzieci uczyć przy pomocy słów, poprzez wyjaśnianie, tłumaczenie, opowiadanie. Najważniejsze są w edukacji matematycznej osobiste doświadczenia dziecka, jego twórcza aktywność, możliwość dokonywania wyborów. Własna aktywność i bezpośrednie doświadczania rozwijają myślenie, hartują dziecięcą odporność, tworzą pojęcia i doskonalą umiejętności.

Dziecko w wieku przedszkolnym podejmuje wszelkie czynności zabawowe wyłącznie dlatego, że podstawową jego potrzebą jest aktywność, ruch, poznawanie wszystkiego co je otacza, wchodzenie w interakcje z osobami i rzeczami znajdującymi się w jego otoczeniu. Dziecko poznaje zjawiska i rzeczy poprzez manipulowanie, działanie, dotykanie, próbowanie. Nie przygląda się im z daleka, lecz wykonuje najrozmaitsze działania na nich i za ich pomocą. Ciekawość dziecka, jego ogromna wrażliwość i zdolność do wnikliwej obserwacji przyrody, dają nauczycielowi możliwość dobierania różnorodnych metod, jak i form edukacji matematycznej. Uczenie się dzieci w wieku przedszkolnym odbywa się w szczególności poprzez działanie, czyli przez doświadczenie. „Uczenie się przez doświadczenie opiera się na trzech założeniach:

• najlepiej uczymy się wtedy, gdy jesteśmy włączeni w przeżycie dostarczające naukę,
• wiedzę najlepiej odkrywamy samodzielnie,
• uczymy się z zapałem jeśli mamy możliwość wyboru celu i sposobu nauki”.

Doświadczenie jest niezbędną drogą do własnego rozwoju. Bardzo ważne jest to, aby dziecko przyswajało i ugruntowało sobie wiedzę poprzez „dokonanie operacji bezpośrednio przez manipulację przedmiotami lub wewnętrznie, manipulując symbolami, które w jego umyśle reprezentują rzeczy”.
Od trzeciego roku życia u dzieci „rozpoczyna się nowy etap przyswajania wiadomości i umiejętności, w którym ma znaczenie nie tylko własna spontaniczna aktywność, ale uczenie się bardziej zorganizowane, narzucone przez oddziaływania” . W tym wieku dochodzi również uczenie się przez przeżywanie, które ma takie samo znaczenie jak uczenie się przez zapamiętywanie, rozwiązywanie problemów czy dochodzenie do wiedzy przez działanie. Wiek przedszkolny jest okresem „wzmożonej aktywności poznawczej, wyrażającej się silną potrzebą intelektualnych wrażeń, dużym napięciem emocjonalnym i potrzebą działania jako narzędziem służącym poznawaniu otaczającej rzeczywistości”.

Metody kształtowania pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym zmieniały się w zależności od zmieniających się poglądów filozoficznych. Jedną z najskuteczniejszych metod rozwijana pojęć matematycznych u dzieci jest koncepcja czynnościowego nauczania. Polega ona na organizowaniu czynności dziecka z wykorzystaniem dobrze dobranych pomocy dydaktycznych. Początkowo te czynności mają formę zabawy, aby później zastąpić je słowami, symbolami, różnymi schematami, którymi dziecko posługuje się, podobnie jak wcześniej konkretnymi przedmiotami.
Wymaga ona od nauczyciela:

• umiejętności określania operacji umysłowych, które dziecko ma zrealizować w procesie kształtowania pojęć matematycznych,
• dobrania takich konkretnych czynności, które warunkują wykonywanie przez dzieci operacji umysłowych,
• wykorzystania odpowiednich środków dydaktycznych, które pomogą dziecku wykonać zaplanowane czynności konkretne,
• doboru zestawu ćwiczeń, gier i zabaw dydaktycznych, w trakcie których zostaną wykorzystane zaplanowane prace dydaktyczne.

Bibliografia:
Budniak A., Edukacja społeczno – przyrodnicza dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym szkolnym, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2009.
Dudzikowa M., Wychowanie przez aktywne uczestnictwo, WSiP Warszawa 1987.
Karwowska–Struczyk M., Metody aktywne w przedszkolu, „Wychowanie w Przedszkolu” 1981 nr 7/8.
Kozłowska A., Zaburzenia emocjonalne u dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1984.
Krzyżewska J., Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej, OMEGA, Suwałki, 2010.
Moroz H., Rozwój pojęć matematycznych u dzieci w wieku przedszkolnym , WSiP, Warszawa, 1982.

Opracowanie: Agnieszka Charytoniuk, Iwona Czajka